«Θα ήθελα να βρω δουλειά», «Θα ήθελα μία καλύτερη δουλειά», «Θα ήθελα να αυξήσω το εισόδημά μου» και διάφορες παρόμοιες σκέψεις περνούν από το μυαλό μας καθημερινά. Στο τέλος της ημέρας όταν δεν έχουμε κάνει κάτι, ούτε το ελάχιστο, προς αυτήν την κατεύθυνση, τι έχουμε; … Μια ευχή!
Η αλήθεια είναι ότι αν παρατηρήσουμε τις σκέψεις μας, θα διαπιστώσουμε ότι «ευχόμαστε» καθημερινά αρκετά πράγματα. «Και πού το κακό;» θα αναρωτηθεί κάποιος. Το κακό ξεκινάει όταν η έντονη επιθυμία μας για να αποκτήσουμε κάτι αρχίζει να μας βαραίνει και τελικά παγιδεύει τη σκέψη μας και βυθιζόμαστε στην απογοήτευση και στην απραξία, καταλήγοντας πολλές φορές να τα βάζουμε με τον εαυτό μας, με τους γύρω, με την κοινωνία κ.ο.κ.
Μια διέξοδος, για να κάνουμε την ευχή μας πραγματικότητα και να σταματήσει να είναι κάτι άπιαστο, είναι να τη θέσουμε ως στόχο. Αρκετοί, ωστόσο, έχουν συνδυάσει τη λέξη «στόχο» με κάτι τεχνοκρατικό, μετρίσιμο και σκληρό. Πως όμως δουλεύει πραγματικά η ύπαρξη στόχων και πως τελικά επιδρά στην καθημερινότητά μας;
Σίγουρα όλοι μας, κάποια στιγμή, έχουμε πιάσει τον εαυτό μας να είναι απολύτως απορροφημένος και με την προσοχή μας απόλυτα στραμμένη προς την ολοκλήρωση μιας δραστηριότητας, αδιαφορώντας για οτιδήποτε δεν έχει σχέση μ’ αυτή. Σ’ αυτή τη φάση, σύμφωνα με τον Csikszentmihalyi (Καθηγητή ψυχολογίας και Εισηγητή της θεωρίας της «ροής») βιώνουμε τη «ροή» όπου τα συναισθήματα είναι θετικά και μας δίνουν την ενέργεια για να συνεχίσουμε προς την ολοκλήρωση της δραστηριότητας που έχουμε μπροστά μας. Παράλληλα νιώθουμε ότι χάνουμε την αίσθηση του χώρου και του χρόνου, δεν αισθανόμαστε κόπωση και δεν κάνουμε άσχετες σκέψεις με τη δραστηριότητα που εκτελούμε.
Πως μπορούμε να δημιουργήσουμε τη ροή; Έχουμε περισσότερες πιθανότητες όταν συμμετέχουμε σε δομημένες δραστηριότητες όπου υπάρχουν συγκεκριμένοι στόχοι, ώστε να λαμβάνουμε σαφή και άμεση ανατροφοδότηση σχετικά με την ποιότητα και το αποτέλεσμα των προσπαθειών μας (Csikszentmihalyi & Rathunde, 1993) καθώς και να έχουμε τη δυνατότητα να ασκήσουμε έλεγχο στην προσπάθειά μας, αποκτώντας νέες δεξιότητες και επιλέγοντας τον τύπο και το βαθμό δυσκολίας της δραστηριότητας με την οποία θα καταπιαστούμε. (Kimiecik & Stein, 1992)
Ένα ιδιαίτερο σημείο: η ροή δεν εξαρτάται από τα αντικειμενικά χαρακτηριστικά των προκλήσεων ή την υποκειμενική αξιολόγηση των ικανοτήτων μας αλλά από το πώς εμείς οι ίδιοι αντιλαμβανόμαστε τις προκλήσεις του περιβάλλοντος και τις δεξιότητές μας. (Csikszentmihalyi, 1975).
Σε μια πιο ελεύθερη μετάφραση, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αν αποφασίσουμε ότι θέλουμε να πετύχουμε κάτι, μπορούμε να έχουμε όλη τη συγκέντρωση, την ενέργεια, τη μόχλευση που χρειάζεται για να το καταφέρουμε. Κάπως έτσι, σιγά- σιγά μετατρέπεται ο στόχος από κάτι άπιαστο και –ίσως – τεχνοκρατικό σε τρόπο σκέψης, ζωής, δράσης. Η ύπαρξη συνειδητοποιημένου στόχου μπορεί να μας δώσει πίσω τον έλεγχο στην καθημερινότητα μας και να μας κρατά στο μονοπάτι που διαλέγουμε.
Στην ερώτηση «ποιοί είναι οι στόχοι σου» τι θα απαντήσεις;
Στο επόμενο μέρος τους άρθρου μας θα διερευνήσουμε πώς μπορούμε να θέτουμε στόχους που να μας κινητοποιούν και τελικά να έχουμε αποτέλεσμα!
Πηγή & περισσότερες πληροφορίες για τη «ροή»: Εισαγωγή στη Θετική Ψυχολογία, Συλλογικό Έργο – Επιστημονική επιμέλεια: Σταλίκας Αν., Μυτσκίδου Πασχ., κεφ. 3,2, εκδόσεις Τόπος, 2011