Πόσες φορές έχουμε αισθανθεί το χρόνο να πιέζει ασφυκτικά και να τρέχουμε προκειμένου να ολοκληρώσουμε κάτι εγκαίρως; Και ταυτόχρονα να λέμε μέσα μας «έπρεπε να το είχα ξεκινήσει νωρίτερα, αφού το ήξερα ότι έτσι θα καταλήξει». Σίγουρα αυτή η κατάσταση, είναι οικεία στους περισσότερους και σίγουρα οι περισσότεροι αν και έχουμε ορκιστεί, όταν μόλις και μετά βίας προλαβαίνουμε, ότι «κάτι τέτοιο, δε θα το ξαναπεράσουμε ποτέ», κάπως να επαναλαμβάνουμε το συγκεκριμένο μοτίβο και να πέφτουμε στην ίδια παγίδα της αναβλητικότητας.
Η αναβλητικότητα συμβαίνει όταν σκόπιμα και συστηματικά καθυστερούμε και αναβάλλουμε είτε να ξεκινήσουμε, είτε να ολοκληρώσουμε συγκεκριμένες ενέργειες, τις οποίες εμείς οι ίδιοι πρέπει να φέρουμε εις πέρας (πχ projects, τηλεφωνήματα , συναντήσεις που αφορούν τη δουλειά μας), έχουμε δηλ. την ευθύνη της υλοποίησης.
Όσο και αν ακούγεται παράδοξο, η αναβλητικότητα είναι τρόπος δράσης, οπότε δεν ισοδυναμεί με την τεμπελιά. Στη φάση της αναβλητικότητας συνήθως επιλέγουμε να ασχοληθούμε με ένα σωρό άλλα πράγματα, εκτός απ’ αυτά που πρέπει να κάνουμε, ενώ στη φάση της τεμπελιάς απλώς δεν κάνουμε τίποτα.
Ακριβώς επειδή συνειδητοποιούμε ότι δεν κάνουμε αυτά που πρέπει ή που θέλουμε, συνήθως μας ακολουθούν αρνητικά συναισθήματα, όπως εκνευρισμός, απελπισία, θλίψη, ανεπάρκεια, που καμιά φορά μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια εργασίας, έλλειψη κινήτρου, τσακωμούς με συναδέλφους κτλ.
Γίνεται αντιληπτό, ότι η αναβλητικότητα είναι μία συνήθεια, είναι δηλ. επίκτητη, η οποία ενδεχομένως κάποια στιγμή στο παρελθόν να είχε λειτουργήσει, με την έννοια «ότι δεν έγινε και τίποτα τραγικό» όταν αναβάλαμε μία συγκεκριμένη ενέργεια. Όταν όμως πλέον η πραγματικότητά μας δεν είναι έτσι και επικρατούν τα αρνητικά συναισθήματα και οι άβολες καταστάσεις, θα πρέπει να στρίψουμε τη δράση μας προς την επιθυμητή κατεύθυνση, χωρίς αναβολές!
Το πρώτο βήμα που μπορούμε να κάνουμε είναι να αναγνωρίσουμε στον εαυτό μας τα σημάδια της αναβλητικότητας: γεμίζουμε τη μέρα μας με ασήμαντα tasks, αφήνουμε στην άκρη πράγματα που επείγουν ή που θα μας οδηγήσουν εκεί που θέλουμε, περιμένουμε να έρθουν οι κατάλληλες συνθήκες προκειμένου να κάνουμε κάτι που πρέπει, καθυστερούμε να λάβουμε κάποια απόφαση που πρέπει;
Στη συνέχεια θα πρέπει να εντοπίσουμε για ποιο λόγο βάζουμε τον εαυτό μας, σ’ αυτό το φαύλο κύκλο. Υπάρχει έλλειψη οργάνωσης, έλλειψη ενδιαφέροντος, έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό μας και στις ικανότητές μας, υπάρχει ο φόβος της αποτυχίας ή ακόμα και της επιτυχίας-δεδομένου ότι η ενδεχόμενη επιτυχία μας θα μας ξεβολέψει;
Όπως είναι φανερό, η αναβλητικότητα ούτε εκδηλώνεται με τον ίδιο τρόπο, ούτε προκύπτει από τον ίδιο λόγο, ούτε έχει τον ίδιο αντίκτυπο σ’ όλους και σίγουρα δεν εξαφανίζεται δια μαγείας. Σ’ αυτό το πλαίσιο, ακολουθούν κάποιες στρατηγικές αντιμετώπισης προκειμένου να πάρουμε ιδέες, να τις δοκιμάσουμε και να τις φέρουμε στα μέτρα μας.
- «to-do-list». Ας καταγράψουμε αυτά που πρέπει να κάνουμε και ας βάλουμε χρονικά όρια. Για παράδειγμα, να μην επιτρέψουμε να παραμένουν ανεκπλήρωτες ενέργειες για παραπάνω από 5 μέρες, εφόσον η δράση περνάει από το χέρι μας. Στο τέλος της ημέρας να κάνουμε μία αποτίμηση όσων πετύχαμε και να ιεραρχούμε αυτά που έχουμε να κάνουμε αύριο. Αν αισθανόμαστε ότι κάποια tasks είναι ιδιαίτερα απαιτητικά και δεν ξέρουμε από πού να ξεκινήσουμε, ας τα χωρίσουμε σε μικρότερες ενέργειες. Έτσι θα έχουμε έτοιμα και τα βήματα και το στόχο!
- Πολλές φορές, για να ολοκληρώσουμε ένα έργο χρειαζόμαστε πίεση. Ανάλογα με τις αντοχές μας, μπορούμε να ζητήσουμε από κάποιο φιλικό πρόσωπο ή συνάδελφο να «τσεκάρει» την πρόοδό μας, ώστε να μας «πιέσει» ή απλώς να αποδεχτούμε επιτέλους το γεγονός ότι μας αρέσει να δουλεύουμε υπό πίεση. Σίγουρα, προσέχουμε να μη μεταφέρουμε στους συνεργάτες μας αχρείαστη ένταση!
- Για κάποιους ιδανικός τρόπος αντιμετώπισης της αναβλητικότητας είναι να κάνουν το πιο δύσκολο πράγμα πρώτο, ώστε να το ξεφορτώνονται και να αφιερώνουν την ημέρα τους σ’ αυτά που τους ενδιαφέρουν πραγματικά. Άλλοι πάλι προτιμούν να κάνουν 2-3 πράγματα που τους ευχαριστούν, να παίρνουν έτσι δύναμη και μετά να συνεχίζουν.
Η αναβλητικότητα είναι συνήθεια οπότε απαιτείται προσπάθεια και διαφορετικό τρόπο σκέψης για να αλλάξει. Δανειζόμενοι λόγια που αποδίδονται στο Δαλάι Λάμα: «Υπάρχουν δυο μέρες του χρόνου που δεν μπορείς να κάνεις τίποτα. Η μια ονομάζεται χτες και η άλλη αύριο. Η μέρα που μπορείς να κάνεις κάτι είναι σήμερα», ας αξιοποιήσουμε το σήμερα για να ολοκληρώσουμε τις ενέργειες που πρέπει να κάνουμε και που θα μας οδηγήσουν πιο κοντά σ’ αυτό που στοχεύουμε!